Apabila impian menjadi igauan

Penulis - Zin Mahmud

Pada tahun-tahun awal 1980-an, saya mengenal Allahyarham Syed Jaafar Al-Sagoff, seorang ahli perniagaan urus cetak. Beliau amat kagum dan menyokong Muammar Gaddafi hinggakan anaknya juga diberi nama Presiden Libya itu.

Tetapi bukan beliau saja, banyak orang Melayu yang turut kagum dengan Gaddafi hinggakan akan dapat ditemui orang yang bernama Gaddafi, yang sekarang tentunya berusia sekitar 30-an.

Banyak orang menyifatkan Gaddafi sebagai pemimpin unggul bagi umat Islam kerana azamnya untuk membebaskan dunia daripada cengkaman Amerika Syarikat. Selain itu, beliau menyerukan perubahan sistem politik dan ekonomi dunia supaya rakyat benar-benar secara saksama menikmati kemakmuran negara dan bukan hanya golongan elit.

Gaddafi sering mengadakan persidangan untuk gerakan-gerakan Islam dan radikal untuk membincangkan bagaimana membebaskan negara-negara Islam dan dunia umumnya daripada cengkaman Barat.

Bagaimanapun apabila Revolusi Islam Iran meletus dan Ayatullah Khomeini muncul dengan pandangan lebih radikal, Gaddafi hilang popularitinya.

Oleh kerana Gaddafi menyebut mengenai sosialisme, maka banyaklah orang Islam yang awalnya menyokong beliau bertukar haluan ke arah Khomeini pula. Termasuklah sahabat saya itu. Beliau menukarkan sokongannya daripada Libya kepada Iran.

Tetapi pada tahun 80-an, Gaddafi baru membukukan fahamannya dalam bentuk buku yang dinamakan Buku Hijau. Beliau memansuhkan institusi-institusi politik Libya dan mengubah konsep pentadbiran negara.

Baginya, Libya bukan sebuah republik tetapi jamahiriah yang digagaskan sebagai berbeza daripada apa yang pernah diamalkan oleh mana-mana negara. Maka Libya diisytiharkan sebagai Jamahariah Sosialis Rakyat Arab Libya Raya. Raya itu merujuk kepada Great dalam Inggeris atau Uzma dalam bahasa Arab.

Beliau menukarkan benderanya kepada warna hijau penuh. Satu-satunya negara yang benderanya tidak mempunyai apa-apa lambang untuk menandakan bahawa Libya diperintah oleh rakyatnya dan bukan mana-mana elit kuasa.

Kedutaan-kedutaan Libya di seluruh dunia dinamakan pula Biro Rakyat. Untuk menyebarkan fahamannya itu, dia menubuhkan Pusat Kebudayaan Arab Libya.

Di Kuala Lumpur, ia terletak di sebuah bangunan banyak tingkat di Jalan Ampang depan Bangunan AIA. Saya masih ingat majlis perasmian bangunan itu. Ada sebuah perpustakaan di situ.

Pada masa itu di Kuala Lumpur ada enam negara yang mempunyai pusat-pusat kebudayaannya untuk menyebarkan propaganda mereka iaitu Pusat Kebudayaan Lincoln (AS), Pusat Kebudayaan Soviet, British Council, Pusat Kebudayaan Jepun, Goethe Institute (Jerman Barat) dan Alliance Francaise (Perancis). Ini bermakna Libya adalah satu-satunya negara orang Islam yang mempunyai pusat kebudayaannya di sini.

Percuma

Melalui perpustakaannya itu, yang kemudian berpindah ke Kampung Baru, naskhah Buku Hijau yang turut diterbitkan dalam Bahasa Malaysia diedarkan secara percuma.

Ada pihak menyatakan bahawa Buku Hijau itu dikarang oleh seorang ideolog komunis dari Jerman Timur. Ia merupakan usaha untuk menggagaskan suatu fahaman komunis yang disesuaikan bagi negara-negara Islam.

Dua buku penting yang saya masih ingat terdapat dalam perpustakaan itu ialah History of Iraq dan History of the American People oleh Howard Zinn, seorang anarkis yang mengkritik negaranya sendiri.

Walaupun saya mula mengetahui mengenai beliau melalui buku-buku dalam perpustakaan Lincoln Cultural Center tetapi buku beliau sendiri tidak terdapat di situ. Maknanya Pusat Kebudayaan Arab Libya itu mengimbangi kehadiran pusat-pusat kebudayaan Barat di sini.

Apabila membaca Buku Hijau, akan didapati bahawa Gaddafi berfahaman radikal kiri, seakan-akan komunisme. Beliau saban tahun mengadakan persidangan membincangkan Buku Hijau dengan mengundang wakil-wakil dari seluruh dunia termasuk Malaysia.

Sungguhpun banyak ahli akademik serta aktivis yang pergi ke Tripoli untuk menghadiri persidangan-persidangan itu, tetapi tidak banyak yang memandang buku itu secara serius. Buku itu lebih berbentuk propaganda dan bukannya gagasan unggul.

Namun begitu saya masih ingat dalam satu persidangan di Kuala Lumpur, Allahyarham Datuk Hassan Adli meminta saya mencarikan Buku Hijau itu.

Beliau yang mengetuai Persatuan Maaruf pada masa itu adalah bekas Duta Besar Malaysia ke Mesir dan Sudan. Sebelum itu beliau adalah seorang timbalan menteri ketika Pas dalam Barisan Nasional. Beliau pernah diisytiharkan oleh Pas sebagai Panglima Jihad tetapi kemudian dipecat apabila Pas dikeluarkan daripada BN.

Pada tahun 1978, beliau menang pilihan raya kawasan Bagan Datoh mengalahkan Pas sebagai calon BN tanpa parti.

Walaupun Khomeini menarik minat banyak orang Islam pada tahun-tahun 80-an, populariti Gaddafi masih kuat di negara ini.

Beliau banyak membantu gerakan-gerakan pembebasan di seluruh dunia khususnya di kalangan negara-negara Islam.

Antara yang terkenal ialah Pertubuhan Pembebasan Kebangsaan Moro (MNLF). Beliau juga turut membantu Pertubuhan Kebajikan Islam Malaysia (Perkim) ketika ia di bawah naungan Almarhum Tunku Abdul Rahman. Menara Perkim di Jalan Ipoh adalah antara yang mendapat dokongan bantuan beliau.

Maknanya Libya dan Gaddafi amat rapat dengan ingatan banyak orang Malaysia.

Ketika Gaddafi menggulingkan Raja Libya, Almalik Idris pada tahun 1969, usianya 27 tahun. Beliau, seperti juga Gamal Nasser, Hafez Assad dan Saddam Hussein mengimpikan dunia Arab yang kuat dan bersatu.

Malangnya impian itu menjadi igauan.

Source: Mingguan Malaysia Online.